De afgelopen twee jaar heeft het college van Haarlem met volle inzet gewerkt aan een sociale, groene en leefbare stad. Deze inspanningen hebben zichtbare en merkbare resultaten opgeleverd. Dankzij doelgericht beleid is het aantal mensen in de bijstand gedaald, maken inwoners gebruik van hulp bij energiebesparing en verduurzaming, en zijn er in 2023 maar liefst 1.400 nieuwe woningen toegevoegd aan de stad.
Daarnaast is hard gewerkt aan de vergroening van de stad, door middel van herinrichtingen, een stadsbreed bomenverbeterprogramma en vooral ook samen met bewoners in onder andere het Centrum en Zuidwest. Sportaccommodaties zijn vernieuwd en verduurzaamd. Het burgerberaad heeft waardevolle adviezen gegeven om de CO2-uitstoot te verminderen. Ook is het Housing First-programma gestart, dat dak- en thuisloze Haarlemmers voorziet van een eigen woning in plaats van tijdelijke opvang. Het college heeft daarnaast adequaat gereageerd op onvoorziene zaken zoals de opvang van asielzoekers, Oekraïense vluchtelingen en de huisvesting van nieuwkomersonderwijs.
Financiële gezondheid en vooruitzichten
Hoewel Haarlem nog steeds een solide financiële basis heeft dankzij zorgvuldig begroten, is het noodzakelijk om kritisch te blijven kijken naar de inkomsten en uitgaven. De financiële uitgangspunten zijn veranderd sinds de start van de coalitie in 2022. Zonder aanpassingen zal de begroting vanaf 2026 een negatief saldo laten zien. Daarom presenteert het college in de Kadernota 2025 een pakket maatregelen om de bestaande financiële ruimte beter te benutten, kosten (verder) door te belasten en efficiënter te gaan werken.
Na deze voorstellen is het financiële kader voor 2025 sluitend. Het tekort voor de jaren daarna is beperkt tot respectievelijk € 6,2-, € 1,7- en € 10,2 miljoen. Hiermee is het gelukt het ‘gat’ in de begroting dat vanaf 2026 zou zijn ontstaan, te halveren. Met het wegvallen van de opschalingskorting leidt dit tot een sluitende begroting in 2026 en 2027.
De jaarrekeningen van Haarlem laten al zes jaar op rij een positief resultaat zien, en er is ruimte om lasten op onderdelen te verlagen zonder de dienstverlening te raken. Tien specifieke voorstellen binnen de organisatie creëren een financiële ruimte van €2,1 miljoen in 2025, oplopend naar €2,4 miljoen in 2028. Het college stelt ook voor om circa €3,4 miljoen aan incidentele beleidsvoorstellen structureel te maken.
Onzekerheden en ambities
Externe factoren die het financiële kader van de gemeente beïnvloeden, zoals inflatie, prijsindexatie en de groei van het inwonersaantal, stellen Haarlem voor grote opgaven. Dit leidt tot investeringen, met name in onderwijshuisvesting, sportaccommodaties, maatschappelijke voorzieningen en in de openbare ruimte onder meer in de ontwikkelzones. In de kadernota staan financieel-technische wijzigingen in de investeringen. Daarnaast worden aanvullende voorstellen gedaan door prijsstijgingen en voor nieuwe investeringen. De groei van de stad leidt ook tot een grotere vraag naar jeugdzorg en WMO-voorzieningen. Daarnaast kunnen besluiten van het nieuwe kabinet impact hebben op het gemeentefonds, wat extra onzekerheid met zich meebrengt.
Het intrekken van het plan voor gereguleerd parkeren heeft financiële gevolgen voor 2025. Het college zal hierover in gesprek gaan met de stad en afhankelijk van de uitkomsten, nieuwe begrotingsvoorstellen presenteren in de kadernota 2026.
Er blijft genoeg te doen voor het college in de komende twee jaar. Het college blijft zich inzetten om Haarlem nog socialer, groener en leefbaarder te maken. Met de genomen maatregelen en toekomstige plannen wil het college ervoor zorgen dat Haarlem financieel gezond blijft en haar ambities kan blijven waarmaken.
