Op zaterdag 14 en zondag 15 september 2024 is het weer VriendenLoterij Open Monumentendag, het grootste culturele evenement van Nederland. Duizenden monumenten openen dat weekend tegelijkertijd gratis hun deuren voor publiek. Zo kun je ongestoord binnenkijken op plekken waar je anders nooit zou komen. Ook Noord-Holland staat bol van de activiteiten.
Deze 38ste editie van Open Monumentendag krijgt het erfgoed van ‘Routes, netwerken en verbindingen’ extra aandacht in en rondom de opengestelde monumenten. Wist je dat er in de provincie Noord-Holland bijna 850 monumenten worden opengesteld? Ook worden er veel activiteiten voor jong en oud georganiseerd, zoals tentoonstellingen, rondleidingen, fietsroutes, wandelingen en muziekvoorstellingen. Wij geven enkele tips, maar bekijk vooral alle open monumenten en activiteiten in Noord-Holland.
Aanraders
ARTIS-Aquarium – Amsterdam
Al sinds 2021 wordt hier grondig gerestaureerd. Buiten ziet dit gebouw uit 1881 eruit als een klassieke tempel. Binnen wordt het opnieuw ingericht voor het tonen van het onderwaterleven. Het nieuwe Aquarium opent in 2026, maar duik dieper in de restauratie van het aquarium tijdens een hard hat tour en een Q&A met één van de makers: van architect tot dierverzorger.
Poentunnel – Amsterdam
In de kelder van dit voormalige bankgebouw bevinden zich de ruimtes waar vroeger de kluizen en de safe deposit waren ondergebracht. De zware gepantserde kluisdeuren geven een indruk van de dikte van de gewapend betonnen muren. Van hier loopt een in 2007 afgesloten particuliere voetgangerstunnel onder de Keizersgracht naar gebouw Duintjer aan de overzijde. Alleen tijdens Open Monumentendag gaat de Poentunnel tijdelijk open voor publiek.
Fort bij Nigtevecht – Abcoude
Vanaf 15 september is er van alles te doen in de keelkazemat van Fort bij Nigtevecht. Luister naar een gesprek tussen twee militairen, die tijdens WOI gelegerd waren in het fort, en leer meer over het leven op het fort. Of ontdek hoe een kanon werkt en vuur ‘m zelf af via een interactief scherm. Vlieg boven het fort en ontdek alle (water)werken die nodig zijn om land onder water te zetten en water als wapen te gebruiken.
Czaar Peterhuisje – Zaandam
Het Czaar Peterhuisje is een van de oudste houten huizen van Nederland en een monument in een monument. In dit wereldberoemde huisje logeerde de Russische Tsaar Peter de Grote in 1697. Hij kwam naar Zaandam om het vak van scheepstimmerman te leren. Gehele dag rondleidingen.
Grote of Sint Laurenskerk – Alkmaar
Deze 15de -eeuwse kerk wordt vaak ‘de huiskamer van Alkmaar’ genoemd. Het is een ontmoetingsplaats voor en van alle Alkmaarders. Traditiegetrouw is deze kerk het ‘hart van Open Monumentendag Alkmaar’. In de kerk wordt de Erfgoedmarkt gehouden en worden kinderactiviteiten georganiseerd.
Monument te koop
Er zijn in Nederland honderden monumenten waar je echt nooit binnen kunt kijken; de particuliere woonhuizen. Tenzij deze monumenten te koop staan! Speciaal voor Open Monumentendag hebben NVM en funda een extra Open (monumentale) Huizendag ingesteld op zaterdag 14 september. Een bijzondere kans om rustig rond te kijken in deze verborgen parels. Bezoek bijvoorbeeld het Doktershuis in Wormerveer of de bijzondere Amsterdamse School villa in Bergen.
Historische stations
NS is deze editie aangehaakt als kennis- en communicatiepartner van Open Monumentendag. Wist je dat er in Nederland bijna 90 (rijks)monumentale stations zijn? Veel van deze stations doen deze editie mee aan Open Monumentendag met extra activiteiten. Op station Naarden-Bussum zijn bijvoorbeeld diverse activiteiten ter gelegenheid van het 150-jarige bestaan van de Oosterspoorweg.
OMDapp
Maak het jezelf gemakkelijk en download de nieuwe OMDapp voor je op pad gaat. Zo heb je alle monumenten en activiteiten direct bij de hand. Je zoekt op monumentnaam, stad/dorp of provincie en bekijkt de resultaten in een lijst of op een handige kaart. Zet de monumenten en activiteiten die je aanspreken op ‘favoriet’ zodat je ze eenvoudig terugvindt. Als belangrijkste functionaliteit is het in de app mogelijk om tussen monumenten te navigeren met Google Maps. Je stelt zelf een route samen óf kunt een bestaande route volgen. Download de ‘Open Monumentendag’ app gratis in de Google Playstore en Apple App Store. Meer informatie over de app vind je via www.openmonumentendag.nl.
Landelijke opening
Op vrijdagavond 13 september vindt in Hilversum de landelijke opening plaats van Open Monumentendag 2024. Het startsein wordt gegeven bij het Raadhuis van Dudok, dat die avond, samen met acht andere monumenten, deel uitmaakt van een lichtkunstroute langs bijzondere lichtprojecties en optredens. Janny van der Heijden, ambassadeur van Open Monumentendag, geeft tijdens de landelijke opening bij het Hilversumse Raadhuis het startsein waarmee het monument via een speciale lichtprojectie in vuur en vlam wordt gezet. Onder muzikale begeleiding van trompettist André Heuvelman wordt hier het verhaal van Hilversum verteld.
OMDfotowedstrijd
Iedereen die passie heeft voor fotografie wordt uitgedaagd om tijdens Open Monumentendag iconische foto’s van monumenten te schieten. Topfotograaf en juryvoorzitter William Rutten (bekend van o.a. RTL “Het Perfecte Plaatje”) zal, samen met een afvaardiging van diverse grote erfgoedorganisaties, een deskundig oordeel vellen over de ingezonden foto’s. De winnaar ontvangt een Kamera Express giftcard t.w.v. 400 euro en een ProFotonet foto naar keuze met baklijst. Daarnaast wordt de winnende foto gebruikt in diverse uitingen van de organiserende partners met naamsvermelding van de fotograaf. NS stelt gratis treinkaartjes naar Madurodam en Den Haag beschikbaar voor de tweede plaats. Meer informatie openmonumentendag.nl.
De VriendenLoterij Open Monumentendag wordt ieder jaar in het tweede weekend van september georganiseerd door stichting Nederland Monumentenland in samenwerking met meer dan 300 lokale comités en 18.000 vrijwilligers door het hele land. Het evenement bestaat al 38 jaar en trekt jaarlijks circa 1,5 miljoen bezoekers. Tijdens Open Monumentendag worden duizenden monumenten in Nederland opengesteld voor het grote publiek, om zo de publieke belangstelling voor monumenten en het draagvlak voor monumentenzorg te vergroten.
Nederland Monumentenland verbindt monumenten met het dagelijks leven van alle Nederlanders. Door ontmoetingen tussen monumenteigenaren, erfgoedprofessionals, publiek én monumenten te organiseren en te faciliteren, worden de monumenten volop beleefd, opnieuw gewaardeerd en gekoesterd. Op deze manier creëert de stichting cultureel bewustzijn en wordt het draagvlak voor het behoud van monumenten vergroot. Nederland Monumentenland organiseert onder meer: de VriendenLoterij Open Monumentendag, de Open Monumenten Klassendag, het Nationaal Monumentencongres en de Erfgoedvrijwilligersprijs.
