Het vernieuwde Frans Hals Museum opent op 13 oktober 2018 een spraakmakende tentoonstelling van buitengewoon kaliber: Frans Hals en de Modernen. Het is immers precies 150 jaar geleden dat Frans Hals werd herontdekt. Vanaf dat moment werd hij niet langer gezien als een losbandige dronkaard maar bewonderd als modern idool door 19e-eeuwse schilders als Manet, Liebermann, Singer Sargent en Van Gogh.
De tentoonstelling toont met zo’n 80 bruiklenen afkomstig van musea uit de hele wereld de enorme impact die Hals had op deze moderne schilders. Voor de eerste keer worden zijn schilderijen afgezet tegen reacties op zijn werk uit die andere hoogtijperiode van de schilderkunst eind 19e eeuw. Hierdoor wordt inzichtelijk hoe vooruitstrevend Frans Hals was: ‘Frans Hals, c’est un moderne’.
Herontdekking Frans Hals
Precies 150 jaar geleden – in 1868 – werd Frans Hals door de invloedrijke Franse kunstcriticus Théophile Thoré-Bürger (her)ontdekt. Hals was het merendeel van de 18e eeuw en eerste helft van de 19e eeuw genegeerd door kunstcritici. Zijn innovatieve schilderstijl met losse toets sloot niet meer aan bij de geldende academische stijl. Die losse schilderstijl werd in verband gebracht met zijn ‘lichtzinnige’ levenswijze en als slecht voorbeeld gepresenteerd. Het gevolg was dat zijn schilderijen slechts weinig waarde toegekend kregen op de kunstmarkt en de naam Frans Hals in de meeste overzichtswerken van de Gouden Eeuw ontbrak.
Thoré-Bürger (die ook zorgde voor een herontdekking van Vermeer) ging met verschillende publicaties in op het werk van Hals, maar het waren vooral de twee uiterst lovende artikelen voor het gezaghebbende kunsttijdschrift Gazette des Beaux-Arts die een grote impact hadden. Thoré-Bürger stelde daarin Hals’ virtuositeit en gedurfde penseelvoering juist ten voorbeeld aan moderne kunstenaars. De artikelen vormden het startschot voor een hernieuwde interesse voor Hals’ schilderijen en een herwaardering van zijn schilderstijl onder eigentijdse schilders. De prijzen van zijn werk stegen razendsnel en ieder gerespecteerd museum en verzamelaar stond te popelen om een Hals te verwerven. Vele schilders –in het begin vooral Franse, maar al snel ook Duitse, Engelse en Amerikaanse- reisden honderden kilometers naar Haarlem dat zich als een waar pelgrimsoord voor kunstenaars ontpopte, om het werk van Hals in het net geopende Gemeentemuseum (1862) te bewonderen.
Frans Hals en de Modernen
De 150-jarige mijlpaal van deze herontdekking vormt een buitenkans om een tentoonstelling te organiseren over de grootmeester van het portret. De tentoonstelling Frans Hals en de Modernen. Hals ontmoet Manet, Singer Sargent, Van Gogh maakt zichtbaar wat Hals’ impact is geweest op schilders uit de tweede helft van de 19e eeuw. Frans Hals werd bewonderd, zelfs aanbeden door laat 19e-eeuwse kunstenaars als Edouard Manet, Max Liebermann, John Singer Sargent, James Ensor, Mary Cassatt, Gustave Courbet, McNeill Whistler, William Merritt Chase, Henri Fantin-Latour en Vincent van Gogh. Ze waren onder de indruk van zijn losse toets en ruwe schilderstijl die ‘impressionistisch’ overkwam. Deze tentoonstelling die van 13 oktober 2018 tot en met 24 februari 2019 te zien is in Frans Hals Museum, locatie Hof, toont met zo’n tachtig bruiklenen de impact van Hals op deze moderne schilders. Daarin worden voor het eerst in de kunstgeschiedenis schilderijen van Frans Hals naast werken en kunstenaars geplaatst die door hem zijn geïnspireerd.
Op een steenworp afstand van het Frans Hals Museum is dit najaar nog een grootse tentoonstelling te zien. Teylers Museum presenteert aan de vooravond van Leonardo’s 500ste sterfjaar van 5 oktober 2018 tot en met 6 januari 2019 een unieke tekeningententoonstelling. Ruim dertig originele tekeningen van de wereldberoemde Leonardo da Vinci (1452-1519) komen naar Haarlem. Leonardo’s gave om emoties uit te beelden, staat centraal. Internationaal toonaangevende collecties als British Museum, Uffizi in Florence, het Louvre en de Royal Library van Windsor Castle geven de kwetsbare tekeningen in bruikleen. Een deel was nooit eerder in Nederland te zien.
Teylers Museum en Frans Hals Museum bieden voor beide tentoonstellingen een combiticket aan met gereduceerd tarief. Uitsluitend online te koop vanaf 22 augustus 2018.
