Drank, vrouwen, juwelen, antiek, een goede behandeling na de capitulatie. Daar waren leidinggevende Duitse militairen tegen het eind van de oorlog zeer gevoelig voor. De Bloemendaalse illegaliteit vervulde hun wensen, mits de Duitsers bereid waren af te zien van een van de grootste oorlogsmisdaden in ons land. In ‘Verzet in Bloemendaal’ staat 75 jaar na de bevrijding opgetekend hoe Nederland in de laatste dagen van de oorlog door het oog van de naald kroop.
Auteurs van het boek zijn oud-journalisten Hans Hoffmann en de inmiddels overleden Charles Coster van Voorhout. Hun jarenlange studie steunt op gesprekken met direct betrokkenen en op niet eerder gepubliceerde documenten, grotendeels afkomstig uit het archief van Cees de Jong. De Jong was een jonge Bloemendaalse student die destijds de spil in het verzet vormde.
Sprengkommando Niederlände
Onder de operatienaam Sprengkommando hadden de nazi’s al een spoor van vernieling achtergelaten in Oost-Europa en Rusland. Nu het eind van de oorlog naderde wilden zij de ‘tactiek van de verschroeide aarde’ ook in Nederland toepassen. Het nazi-Sprengkommando in Bloemendaal, zetelend in een villa aan de Rijperweg, had de opdracht de elektriciteitscentrales van Amsterdam en Velsen en de sluizen van IJmuiden op te blazen. Als die tot ontploffing zouden worden gebracht zouden grote delen van West-Nederland overstromen, met talloze doden tot gevolg.
Eerder, daags voor de bevrijding van Parijs in augustus 1944, was ook de Franse hoofdstad aan een ramp ontkomen. De Finse consul had de nazicommandant op het allerlaatste moment overtuigd de orders van Hitler om Parijs in brand te steken te negeren. In ruil daarvoor kreeg hij een lagere straf voor zijn vele oorlogsmisdaden, waaronder het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940. Omdat Hitlers orders niet waren opgevolgd in Parijs, was de angst groot dat hij met het einde van de oorlog in zicht de nog niet bevrijde delen van Nederland vanuit ultieme rancune onder water zou laten zetten. Daarvoor wilde hij de ruim honderdduizend soldaten in de Hollandse kuststreek inzetten die dreigden te worden afgesneden door de geallieerden.
Smeergeld en omkoping
De gevolgen voor het toch al kwetsbare Holland zouden rampzalig zijn geweest, overstromingen zouden ontelbare levens hebben gekost. Het plaatselijke verzet slaagde erin de nazi’s op andere gedachten te brengen en een dreigende ramp af te wenden. ‘Verzet in Bloemendaal’ vertelt het verhaal van smeergeld en omkoping en beschrijft gedetailleerd hoe onverschrokken, maar ook hoe wanhopig soms de illegaliteit zich wapende tegen een steeds agressievere bezetter.
Burgemeester van Bloemendaal Elbert Roest: “Dit is een belangrijk boek over de oorlogsperiode in Bloemendaal. De studie maakt glashelder hoe belangwekkend en specifiek de dorpen Bloemendaal en Overveen zijn geweest in de Nederlandse oorlogsgeschiedenis en hoe de oorlogstijd het allerbeste maar ook het slechtste in mensen naar boven haalde. Het geeft mij een waardevol inzicht in de oorlogsgeschiedenis van deze gemeenschap.”
Verhaal doorvertellen
Het boek is tot stand gekomen op initiatief van Jan de Jong, zoon van verzetsman Cees de Jong wiens omvangrijke archief als belangrijke bron diende. Op verzoek van de in 2010 overleden echtgenote van Cees de Jong is gewacht met publicatie tot 75 jaar na de oorlog, tot de mensen die soms buiten hun eigen schuld aan de verkeerde kant hebben gestaan waren overleden. Het boek is immers niet bedoeld om deze groep NSB’ers te kwetsen, maar om het verhaal van het verzet door te vertellen.
De Jong: “Met ‘Verzet in Bloemendaal’ wil ik het verhaal laten doorvertellen van vrijheid en de kwetsbaarheid van die vrijheid. En hoe belangrijk het is dat iedereen zich blijft inzetten om die kostbare vrijheid te behouden. Het is uniek dat er destijds een groep mensen is opgestaan die haar verantwoordelijkheid heeft genomen en als verzet een ondergrondse schaduwoverheid heeft gevormd. De nazi’s hebben met man en macht met hun rücksichtsloze Sicherheitsdienst het verzet proberen uit te roeien. Desondanks bleef deze groep jonge mannen en vrouwen iedere dag meerdere acties ondernemen waarop de doodstraf stond. Allemaal om de vrijheid in Nederland te herwinnen. Plannen mislukten, vrienden werden gefusilleerd, maar ze gingen de volgende dag gewoon weer door. Jarenlang. Dát verhaal moet worden verteld.”
Het boek heeft geen winstoogmerk en wordt tegen kostprijs van het drukken beschikbaar gesteld via de boekhandels (ISBN/EAN: 9789090328300). Het e-book (ISBN/EAN: 9789090329567) kost tien eurocent. Tevens is een Engelse vertaling in de maak.
