Een Gasthuis-expositie in Museum Haarlem
In Museum Haarlem is van 29 januari tot en met 13 maart de tentoonstelling Haarlemse pelgrims naar Santiago en Jeruzalem te zien.
Deze tentoonstelling besteedt aandacht aan de eeuwenoude pelgrimstochten die vanuit Haarlem naar Santiago de Compostella en Jeruzalem werden ondernomen. En over het aanzien dat de pelgrims genoten als zij weer veilig terugkeerden in de stad. Zij behoorden immers tot de weinigen die een stuk van de wereld hadden gezien en iets uitzonderlijks hadden verricht.
Pelgrimeren wereldwijd
Pelgrimstochten zijn bijna zo oud als de mensheid. Al eeuwenlang gaan pelgrims vanuit diverse geloven en levensovertuigingen op pad. Egyptenaren trokken naar het heiligdom van Osiris in de stad Abydos en Grieken naar Epidauros. Hindoes gaan nog altijd naar de Ganges of Benares, moslims naar Mekka, joden naar Jeruzalem en christenen naar Rome en Santiago de Compostela.
Santiago de Compostela
Tegenwoordig heeft het pelgrimeren een hernieuwde aantrekkingskracht gekregen. Vooral de pelgrimage naar Spanje is uiterst populair. Sinds 2010 komen gemiddeld per jaar maar liefst 220.000 pelgrims in Santiago de Compostela aan, van wie 90% te voet en 10% per fiets. Ze komen met name uit Spanje, maar ook veel Duitsers, Fransen en Portugezen ondernemen te toch. Het aantal Nederlanders komt op ca. 3%. Het voormalige Sint Jacobs Godshuis, nu Rosenstock-Huessy Huis, in de Hagestraat in Haarlem is historisch gezien een belangrijke pleisterplek voor pelgrims naar Santiago. Momenteel is het een van de officiële stempelpunten van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Hier melden zich een kleine tweehonderd pelgrims per jaar.
Haarlemse Jeruzalemvaarders
Vanaf het begin van de 4de eeuw tot ca. 1600 is Jeruzalem een belangrijke bestemming geweest voor pelgrims uit Europa, waaronder de Noordelijke Nederlanden. Na 1600 nam onder invloed van de reformatie de belangstelling voor pelgrimage sterk af. Protestanten hebben immers weinig op met pelgrimstochten en bedevaarten naar heilige plaatsen. Terug in hun woonplaats richtten Jeruzalemvaarders nogal eens een pelgrimsgilde op, stichtten een kapel of altaar in de parochiekerk, namen deel aan processies en kwamen jaarlijks bijeen voor een gildemaaltijd. Zo ook in Haarlem. Van zo’n zeventig Haarlemse Jeruzalemvaarders uit de periode 1485-1685 zijn de namen bekend.
Samenstelling
De tentoonstelling Haarlemse pelgrims naar Santiago en Jeruzalem is samengesteld door Wim Cerutti en Karin Snoep en is mede mogelijk gemaakt door het college van regenten van het Sint Jacobs Godshuis en het Nederlands Genootschap Sint Jacob. De tentoonstelling geeft een fraai en compact beeld van de (voor)geschiedenis van deze instelling van ca. 1400 tot 2015.
De Haarlemse historicus en publicist Wim Cerutti schreef onder meer het recent verschenen Liefdewerk tot in Eeuwigheid. Geschiedenis van het Sint Jacobs Godshuis in Haarlem 1437-2015 (november 2015) en Haarlemse Jeruzalemvaarders (2010). Karin Snoep is auteur van Pelgrimeren, een inspiratieboek (2010), initiator van diverse projecten rondom pelgrimeren en bewoonster van het tegenwoordige Rosenstock-Huessy Huis.
In de periode van de tentoonstelling organiseren Cerutti en Snoep op inschrijving rondleidingen in het Rosenstock-Huessy Huis. Kijk op de website van het museum voor meer informatie.
Info
Haarlemse pelgrims naar Santiago en Jeruzalem
Van 29 januari t/m 13 maart 2016
Museum Haarlem
